9. Klasy¶

Klasy umożliwiają łączenie danych i funkcjonalności. Tworzenie nowej klasy, tworzy nowy typ obiektu, umożliwiając tworzenie nowych instancji tego typu. Do każdej instancji klasy można przypisać atrybuty służące do utrzymywania jej stanu. Instancje klas mogą również posiadać metody (zdefiniowane przez klasę) umożliwiające modyfikację ich stanu.

W porównaniu do innych języków programowania, w Pythonie, mechanizm dodawania nowych klas wymaga niewielkiej ilości nowej składni i semantyki. Jest to połączenie mechanizmu klas, które można znaleźć w C++ i Modula-3. Klasy w Pythonie dostarczają wszystkie standardowe cechy programowania obiektowego: mechanizm dziedziczenia klas pozwala na wiele klas bazowych, klasy pochodne mogą nadpisać każdą metodę klasy lub klas bazowych i metoda może wywołać metody klas bazowych o tej samej nazwie. Obiekty mogą zawierać dowolną ilość i rodzaj danych. Zarówno klasy jak i moduły są częścią dynamicznej natury Pythona: są tworzone w trakcie działania programu i mogą być modyfikowane później, po stworzeniu.

Korzystając z terminologii C++, składniki klas (także pola) są publiczne (z wyjątkiem zobacz poniżej Zmienne prywatne), a wszystkie metody są wirtualne. Podobnie jak w Moduli-3, nie ma skrótów pozwalających na odnoszenie się do składników klas z ich metod: metoda jest deklarowana poprzez podanie wprost jako pierwszego argumentu obiektu, który w czasie wywołania metody zostanie jej przekazany niejawnie. Podobnie jak w Smalltalku, same klasy także są obiektami. Dostarcza nam to wyrażeń semantycznych pozwalających na importowanie i zmianę nazw klasy. Inaczej niż w C++ i Moduli-3 wbudowane typy mogą stanowić klasy, z których klasa użytkownika będzie dziedziczyć. Podobnie jak w C++, większość wbudowanych operatorów ze specjalną składnią (operatory arytmetyczne, indeksowanie) może być przedefiniowane przez instancje klasy.

(Z powodu braku ogólnie zaakceptowanej terminologii w kontekście klas, będę używał terminów ze Smalltalk i C++. Użyłbym Modula-3 ponieważ semantyka jego programowania obiektowego jest bliższa Pythonowi niż C++ ale zakładam, że mniej czytelników o nim słyszało.)

9.1. Kilka słów o nazwach i obiektach¶

Obiekty mają indywidualność, a wiele nazw (w wielu zakresach) może być powiązanych z tym samym obiektem. Jest to znane jako aliasing w innych językach. Zwykle nie jest to doceniane na pierwszy rzut oka w Pythonie i można je bezpiecznie zignorować, gdy mamy do czynienia z niezmiennymi typami podstawowymi (liczby, ciągi znaków, krotki). Jednak aliasing ma prawdopodobnie zaskakujący wpływ na semantykę kodu Pythona, który obejmuje zmienne obiekty, takie jak listy, słowniki i większość innych typów. Jest to zwykle wykorzystywane z korzyścią dla programu, ponieważ aliasy pod pewnymi względami zachowują się jak wskaźniki. Na przykład przekazanie obiektu jest tanie, ponieważ implementacja przekazuje tylko wskaźnik; a jeśli funkcja modyfikuje obiekt przekazany jako argument, wywołujący zobaczy zmianę — eliminuje to potrzebę stosowania dwóch różnych mechanizmów przekazywania argumentów, jak w Pascalu.

9.2. Zasięgi widoczności i przestrzenie nazw w Pythonie¶

Przed wprowadzeniem klas, najpierw muszę powiedzieć ci coś o zasadach zakresu Pythona. Definicje klas stosują kilka zgrabnych sztuczek z przestrzeniami nazw, a żeby w pełni zrozumieć, co się dzieje, trzeba wiedzieć, jak działają zakresy i przestrzenie nazw.

Zacznijmy od kilku definicji.

Przestrzeń nazw to odwzorowanie z nazw na obiekty. Większość przestrzeni nazw jest obecnie implementowana jako słowniki Pythona, ale to zwykle nie jest zauważalne w żaden sposób (z wyjątkiem wydajności), a to może się zmienić w przyszłości. Przykładami przestrzeni nazw są: zbiór nazw wbudowanych (zawierający funkcje np. abs() i nazwy wbudowanych wyjątków); nazwy globalne w module; oraz nazwy lokalne w wywołaniu funkcji. W pewnym sensie zbiór atrybutów obiektu również tworzy przestrzeń nazw. Ważną rzeczą, którą należy wiedzieć o przestrzeniach nazw, jest to, że nie ma absolutnie żadnych relacji między nazwami w różnych przestrzeniach nazw; na przykład, dwa różne moduły mogą zdefiniować funkcję maximize bez zamieszania — użytkownicy modułów muszą poprzedzić go nazwą modułu.

Nawiasem mówiąc, używam słowa atrybut dla każdej nazwy następującej po kropce — na przykład w wyrażeniu z.real, real jest atrybutem obiektu z. Ściśle mówiąc, odniesienia do nazw w modułach są odniesieniami atrybutowymi: w wyrażeniu modname.funcname, modname jest obiektem modułu, a funcname jest jego atrybutem. W tym przypadku istnieje proste odwzorowanie między atrybutami modułu i nazwami globalnymi zdefiniowanymi w module: mają tę samą przestrzeń nazw! [1]

Atrybuty mogą być tylko do odczytu lub zapisywalne. W tym drugim przypadku możliwe jest przypisanie do atrybutu. Atrybuty modułu są zapisywalne: można zapisać modname.the_answer = 42. Zapisywalne atrybuty można również usunąć za pomocą instrukcji del. Na przykład, del modname.the_answer usunie atrybut the_answer z obiektu o nazwie modname.

Przestrzenie nazw są tworzone w różnych momentach i mają różny czas życia. Przestrzeń nazw zawierająca nazwy wbudowane jest tworzona podczas uruchamiania interpretera Pythona i nigdy nie jest usuwana. Globalna przestrzeń nazw dla modułu jest tworzona, gdy wczytywana jest definicja modułu; zwykle przestrzenie nazw modułu również trwają do zakończenia działania interpretera. Instrukcje wykonywane przez wywołanie interpretera najwyższego poziomu, zarówno odczytane z pliku skryptu, jak i interaktywnie, są uważane za część modułu o nazwie __main__, więc mają swoją własną globalną przestrzeń nazw. (Nazwy wbudowane w rzeczywistości również znajdują się w module; nazwany jest on builtins).

Lokalna przestrzeń nazw dla funkcji jest tworzona przy wywołaniu funkcji i usuwana, gdy funkcja zwraca wynik lub rzuca wyjątek, którego nie obsługuje. (Właściwie, zapominanie byłoby lepszym słowem na opisanie tego, co faktycznie się dzieje). Oczywiście, każde wywołanie rekurencyjne ma swoją własną lokalną przestrzeń nazw.

Zakres to tekstowy obszar programu Python, w którym przestrzeń nazw jest bezpośrednio dostępna. „Bezpośrednio dostępna” oznacza tutaj, że niekwalifikowane odwołanie do nazwy próbuje znaleźć ją w przestrzeni nazw.

Chociaż zakresy są określane statycznie, są używane dynamicznie. Cały czas w trakcie wykonywania programu istnieją 3 lub 4 zagnieżdżone zakresy, których przestrzenie nazw są bezpośrednio dostępne:

najbardziej wewnętrzny zakres, który jest przeszukiwany jako pierwszy, zawiera nazwy lokalne
zakresy wszystkich otaczających funkcji, które są przeszukiwane począwszy od najbliższego otaczającego zakresu, zawierają nazwy nielokalne, ale także nieglobalne
przedostatni zakres zawiera globalne nazwy bieżącego modułu
najbardziej zewnętrznym zakresem (przeszukiwanym jako ostatni) jest przestrzeń nazw zawierająca nazwy wbudowane

Jeśli nazwa jest zadeklarowana jako globalna, wtedy wszystkie referencje i przypisania przechodzą bezpośrednio do przedostatniego zakresu zawierającego globalne nazwy modułu. Aby ponownie powiązać zmienne znajdujące się poza najbardziej wewnętrznym zakresem, można użyć instrukcji nonlocal; jeśli nie są zadeklarowane jako nielokalne, zmienne te są tylko do odczytu (próba zapisu do takiej zmiennej po prostu utworzy nową zmienną lokalną w najbardziej wewnętrznym zakresie, pozostawiając identycznie nazwaną zmienną zewnętrzną bez zmian).

Zazwyczaj zakres lokalny odwołuje się do nazw lokalnych (tekstowo) bieżącej funkcji. Poza funkcjami, zakres lokalny odwołuje się do tej samej przestrzeni nazw, co zakres globalny: przestrzeni nazw modułu. Definicje klas umieszczają jeszcze jedną przestrzeń nazw w zakresie lokalnym.

Ważne jest, aby zdać sobie sprawę, że zakresy są określane tekstowo: globalny zakres funkcji zdefiniowany w module jest przestrzenią nazw tego modułu, bez względu na to, skąd lub przez jaki alias funkcja jest wywoływana. Z drugiej strony, rzeczywiste wyszukiwanie nazw odbywa się dynamicznie, w czasie wykonywania — jednak definicja języka ewoluuje w kierunku statycznego rozpoznawania nazw, w czasie „kompilacji”, więc nie należy polegać na dynamicznym rozpoznawaniu nazw! (W rzeczywistości zmienne lokalne są już określane statycznie).

Szczególnym dziwactwem Pythona jest to, że – jeśli nie działa instrukcja global lub nonlocal – przypisanie do nazw zawsze trafia do najbardziej wewnętrznego zakresu. Przypisania nie kopiują danych – po prostu wiążą nazwy z obiektami. To samo dotyczy usuwania: instrukcja del x usuwa wiązanie x z przestrzeni nazw, do której odwołuje się zakres lokalny. W rzeczywistości wszystkie operacje, które wprowadzają nowe nazwy, używają zakresu lokalnego: w szczególności instrukcje import i definicje funkcji wiążą nazwę modułu lub funkcji w zakresie lokalnym.

Instrukcja global może być użyta do wskazania, że określone zmienne znajdują się w zakresie globalnym i powinny być tam ponownie wiązane; instrukcja nonlocal wskazuje, że określone zmienne znajdują się w zakresie otaczającym i powinny być tam ponownie wiązane.

9.2.1. Przykład zakresów i przestrzeni nazw¶

Oto przykład pokazujący, jak odwoływać się do różnych zakresów i przestrzeni nazw oraz jak global i nonlocal wpływają na wiązanie zmiennych:

def scope_test():
    def do_local():
        spam = "lokalna konserwa"

    def do_nonlocal():
        nonlocal spam
        spam = "nielokalna konserwa"

    def do_global():
        global spam
        spam = "globalna konserwa"

    spam = "testowa konserwa"
    do_local()
    print("Po przypisaniu lokalnym:", spam)
    do_nonlocal()
    print("Po przypisaniu nielokalnym:", spam)
    do_global()
    print("Po przypisaniu globalnym:", spam)

scope_test()
print("W globalnym zakresie:", spam)

Wyjście przykładowego kodu to:

Po przypisaniu lokalnym: testowa konserwa
Po przypisaniu nielokalnym: nielokalna konserwa
Po przypisaniu globalnym: nielokalna konserwa
W globalnym zakresie: globalna konserwa

Zauważ, że lokalne przypisanie (które jest domyślne) nie zmieniło wiązania spam w scope_test. Przypisanie nonlocal zmieniło wiązanie spam w scope_test, a przypisanie global zmieniło wiązanie na poziomie modułu.

Można również zauważyć, że nie było wcześniejszego powiązania dla spam przed przypisaniem global.

9.3. Pierwsze spojrzenie na klasy¶

Klasy wprowadzają trochę nowej składni, trzy nowe typy obiektów i trochę nowej semantyki.

9.3.1. Składnia definicji klasy¶

Najprostsza forma definicji klasy wygląda następująco:

class ClassName:
    <instrukcja-1>
    .
    .
    .
    <instrukcja-N>

Definicje klas, podobnie jak definicje funkcji (instrukcje def), muszą zostać wykonane, zanim będą miały jakikolwiek efekt. (Można sobie wyobrazić umieszczenie definicji klasy w gałęzi instrukcji if lub wewnątrz funkcji.)

W praktyce, instrukcje wewnątrz definicji klasy będą zwykle definicjami funkcji, ale inne instrukcje są dozwolone, a czasem przydatne — wrócimy do tego później. Definicje funkcji wewnątrz klasy zwykle mają specyficzną formę listy argumentów, podyktowaną konwencjami wywoływania metod — ponownie, zostanie to wyjaśnione później.

Po wejściu w definicję klasy tworzona jest nowa przestrzeń nazw i używana jako zakres lokalny — a zatem wszystkie przypisania do zmiennych lokalnych trafiają do tej nowej przestrzeni nazw. W szczególności, definicje funkcji wiążą nazwę nowej funkcji w tej przestrzeni nazw.

Kiedy definicja klasy jest opuszczana normalnie (przez koniec), tworzony jest obiekt klasy. Jest to w zasadzie opakowanie wokół zawartości przestrzeni nazw utworzonej przez definicję klasy; dowiemy się więcej o obiektach klas w następnej sekcji. Oryginalny zakres lokalny (ten, który obowiązywał tuż przed wprowadzeniem definicji klasy) zostaje przywrócony, a obiekt klasy jest powiązany z nazwą klasy podaną w nagłówku definicja klasy (ClassName w przykładzie).

9.3.2. Obiekty klas¶

Obiekty klas obsługują dwa rodzaje operacji: odniesienia do atrybutów i tworzenie instancji.

Odniesienia do atrybutów używają standardowej składni używanej dla wszystkich odniesień do atrybutów w Pythonie: obj.name. Prawidłowe nazwy atrybutów to wszystkie nazwy, które znajdowały się w przestrzeni nazw klasy, gdy obiekt klasy został utworzony. Tak więc, jeśli definicja klasy wyglądała tak:

class MyClass:
    """Prosta przykładowa klasa"""
    i = 12345

    def f(self):
        return 'witaj świecie'

wtedy MyClass.i i MyClass.f są poprawnymi odniesieniami do atrybutów, zwracającymi odpowiednio liczbę całkowitą i funkcję. Do atrybutów klasowych można również przypisywać wartości, więc można zmienić wartość MyClass.i przez przypisanie. __doc__ jest również poprawnym atrybutem, zwracającym docstring należący do klasy: "Prosta przykładowa klasa".

Instancjonowanie klasy używa notacji funkcji. Wystarczy udawać, że obiekt klasy jest bezparametrową funkcją, która zwraca nową instancję klasy. Na przykład (zakładając powyższą klasę):

x = MyClass()

tworzy nową instancję klasy i przypisuje ten obiekt do zmiennej lokalnej x.

Operacja instancjonowania („wywołanie” obiektu klasy) tworzy pusty obiekt. Wiele klas lubi tworzyć obiekty z instancjami dostosowanymi do określonego stanu początkowego. Dlatego klasa może zdefiniować specjalną metodę o nazwie __init__(), taką jak ta:

def __init__(self):
    self.data = []

Gdy klasa definiuje metodę __init__(), instancjonowanie klasy automatycznie wywołuje __init__() dla nowo utworzonej instancji klasy. Tak więc w tym przykładzie nową, zainicjalizowaną instancję można uzyskać przez:

x = MyClass()

Oczywiście metoda __init__() może mieć argumenty dla większej elastyczności. W takim przypadku argumenty podane operatorowi instancjonowania klasy są przekazywane do __init__(). Na przykład

>>> class Complex:
...     def __init__(self, realpart, imagpart):
...         self.r = realpart
...         self.i = imagpart
...
>>> x = Complex(3.0, -4.5)
>>> x.r, x.i
(3.0, -4.5)

9.3.3. Obiekty instancji¶

Co możemy zrobić z obiektami instancji? Jedynymi operacjami rozumianymi przez obiekty instancji są odniesienia do atrybutów. Istnieją dwa rodzaje poprawnych nazw atrybutów: atrybuty danych i metody.

data attributes correspond to „instance variables” in Smalltalk, and to „data members” in C++. Data attributes need not be declared; like local variables, they spring into existence when they are first assigned to. For example, if x is the instance of MyClass created above, the following piece of code will print the value 16, without leaving a trace:

x.counter = 1
while x.counter < 10:
    x.counter = x.counter * 2
print(x.counter)
del x.counter

Innym rodzajem odniesienia do atrybutu instancji jest metoda. Metoda to funkcja, która „należy” do obiektu.

Prawidłowe nazwy metod obiektu instancji zależą od jego klasy. Z definicji wszystkie atrybuty klasy, które są obiektami funkcji definiują odpowiednie metody jej instancji. Tak więc w naszym przykładzie, x.f jest poprawnym odwołaniem do metody, ponieważ MyClass.f jest funkcją, ale x.i nie jest, ponieważ MyClass.i nie jest. Ale x.f nie jest tym samym co MyClass.f — jest obiektem metody, a nie obiektem funkcji.

9.3.4. Obiekty metod¶

Zazwyczaj metoda jest wywoływana zaraz po jej powiązaniu:

x.f()

In the MyClass example, this will return the string 'hello world'. However, it is not necessary to call a method right away: x.f is a method object, and can be stored away and called at a later time. For example:

xf = x.f
while True:
    print(xf())

będzie drukować hello world do końca czasu.

What exactly happens when a method is called? You may have noticed that x.f() was called without an argument above, even though the function definition for f() specified an argument. What happened to the argument? Surely Python raises an exception when a function that requires an argument is called without any — even if the argument isn’t actually used…

Actually, you may have guessed the answer: the special thing about methods is that the instance object is passed as the first argument of the function. In our example, the call x.f() is exactly equivalent to MyClass.f(x). In general, calling a method with a list of n arguments is equivalent to calling the corresponding function with an argument list that is created by inserting the method’s instance object before the first argument.

In general, methods work as follows. When a non-data attribute of an instance is referenced, the instance’s class is searched. If the name denotes a valid class attribute that is a function object, references to both the instance object and the function object are packed into a method object. When the method object is called with an argument list, a new argument list is constructed from the instance object and the argument list, and the function object is called with this new argument list.

9.3.5. Class i Instance Variables¶

Ogólnie rzecz biorąc, zmienne instancji są dla danych unikalnych dla każdej instancji, a zmienne klasy są dla atrybut i metod współdzielonych przez wszystkie instancje klasy:

class Dog:

    kind = 'canine'         # class variable shared by all instances

    def __init__(self, name):
        self.name = name    # instance variable unique to each instance

>>> d = Dog('Fido')
>>> e = Dog('Buddy')
>>> d.kind                  # shared by all dogs
'canine'
>>> e.kind                  # shared by all dogs
'canine'
>>> d.name                  # unique to d
'Fido'
>>> e.name                  # unique to e
'Buddy'

As discussed in Kilka słów o nazwach i obiektach, shared data can have possibly surprising effects with involving mutable objects such as lists and dictionaries. For example, the tricks list in the following code should not be used as a class variable because just a single list would be shared by all Dog instances:

class Dog:

    tricks = []             # mistaken use of a class variable

    def __init__(self, name):
        self.name = name

    def add_trick(self, trick):
        self.tricks.append(trick)

>>> d = Dog('Fido')
>>> e = Dog('Buddy')
>>> d.add_trick('roll over')
>>> e.add_trick('play dead')
>>> d.tricks                # unexpectedly shared by all dogs
['roll over', 'play dead']

Prawidłowy projekt klasy powinien zamiast tego używać zmiennej instancji:

class Dog:

    def __init__(self, name):
        self.name = name
        self.tricks = []    # creates a new empty list for each dog

    def add_trick(self, trick):
        self.tricks.append(trick)

>>> d = Dog('Fido')
>>> e = Dog('Buddy')
>>> d.add_trick('roll over')
>>> e.add_trick('play dead')
>>> d.tricks
['roll over']
>>> e.tricks
['play dead']

9.4. Uwagi losowe¶

Jeśli ten sam atrybut występuje zarówno w instancji, jak i w klasie, wówczas wyszukiwanie atrybut nadaje priorytet instancji:

>>> class Warehouse:
...    purpose = 'storage'
...    region = 'west'
...
>>> w1 = Warehouse()
>>> print(w1.purpose, w1.region)
storage west
>>> w2 = Warehouse()
>>> w2.region = 'east'
>>> print(w2.purpose, w2.region)
storage east

Data attributes may be referenced by methods as well as by ordinary users („clients”) of an object. In other words, classes are not usable to implement pure abstract data types. In fact, nothing in Python makes it possible to enforce data hiding — it is all based upon convention. (On the other hand, the Python implementation, written in C, can completely hide implementation details and control access to an object if necessary; this can be used by extensions to Python written in C.)

Clients should use data attributes with care — clients may mess up invariants maintained by the methods by stamping on their data attributes. Note that clients may add data attributes of their own to an instance object without affecting the validity of the methods, as long as name conflicts are avoided — again, a naming convention can save a lot of headaches here.

Nie ma skrótu do odwoływania się do danych atrybut (lub innych metod!) z poziomu metod. Uważam, że w rzeczywistości zwiększa to czytelność metod: nie ma szans na pomylenie zmiennych lokalnych i zmiennych instancji podczas przeglądania metody.

Often, the first argument of a method is called self. This is nothing more than a convention: the name self has absolutely no special meaning to Python. Note, however, that by not following the convention your code may be less readable to other Python programmers, and it is also conceivable that a class browser program might be written that relies upon such a convention.

Any function object that is a class attribute defines a method for instances of that class. It is not necessary that the function definition is textually enclosed in the class definition: assigning a function object to a local variable in the class is also ok. For example:

# funkcja zdefiniowane poza klasą
def f1(self, x, y):
    return min(x, x+y)

class C:
    f = f1

    def g(self):
        return 'hello world'

    h = g

Now f, g and h are all attributes of class C that refer to function objects, and consequently they are all methods of instances of C — h being exactly equivalent to g. Note that this practice usually only serves to confuse the reader of a program.

Metody mogą wywoływać inne metody przy użyciu metody atrybut z self argument

class Torba:
    def __init__(self):
        self.dane = []

    def dodac(self, x):
        self.dane.append(x)

    def  dodacDwaRazy(self, x):
        self.dodac(x)
        self.dodac(x)

Methods may reference global names in the same way as ordinary functions. The global scope associated with a method is the module containing its definition. (A class is never used as a global scope.) While one rarely encounters a good reason for using global data in a method, there are many legitimate uses of the global scope: for one thing, functions and modules imported into the global scope can be used by methods, as well as functions and classes defined in it. Usually, the class containing the method is itself defined in this global scope, and in the next section we’ll find some good reasons why a method would want to reference its own class.

Each value is an object, and therefore has a class (also called its type). It is stored as object.__class__.

9.5. Dziedziczenie¶

Of course, a language feature would not be worthy of the name „class” without supporting inheritance. The syntax for a derived class definition looks like this:

class DerivedClassName(BaseClassName):
    <statement-1>
    .
    .
    .
    <statement-N>

The name BaseClassName must be defined in a namespace accessible from the scope containing the derived class definition. In place of a base class name, other arbitrary expressions are also allowed. This can be useful, for example, when the base class is defined in another module:

class DerivedClassName(modname.BaseClassName):

Execution of a derived class definition proceeds the same as for a base class. When the class object is constructed, the base class is remembered. This is used for resolving attribute references: if a requested attribute is not found in the class, the search proceeds to look in the base class. This rule is applied recursively if the base class itself is derived from some other class.

There’s nothing special about instantiation of derived classes: DerivedClassName() creates a new instance of the class. Method references are resolved as follows: the corresponding class attribute is searched, descending down the chain of base classes if necessary, and the method reference is valid if this yields a function object.

Derived classes may override methods of their base classes. Because methods have no special privileges when calling other methods of the same object, a method of a base class that calls another method defined in the same base class may end up calling a method of a derived class that overrides it. (For C++ programmers: all methods in Python are effectively virtual.)

An overriding method in a derived class may in fact want to extend rather than simply replace the base class method of the same name. There is a simple way to call the base class method directly: just call BaseClassName.methodname(self, arguments). This is occasionally useful to clients as well. (Note that this only works if the base class is accessible as BaseClassName in the global scope.)

Python ma dwa wbudowane funkcje, które pracuja z dziedziczeniem:

Use isinstance() to check an instance’s type: isinstance(obj, int) will be True only if obj.__class__ is int or some class derived from int.
Use issubclass() to check class inheritance: issubclass(bool, int) is True since bool is a subclass of int. However, issubclass(float, int) is False since float is not a subclass of int.

9.5.1. Dziedziczenie wielokrotne¶

Python supports a form of multiple inheritance as well. A class definition with multiple base classes looks like this:

class NazwaKlasyPochodnej(Baza1, Baza2, Baza3):
    <statement-1>
    .
    .
    .
    <statement-N>

For most purposes, in the simplest cases, you can think of the search for attributes inherited from a parent class as depth-first, left-to-right, not searching twice in the same class where there is an overlap in the hierarchy. Thus, if an attribute is not found in DerivedClassName, it is searched for in Base1, then (recursively) in the base classes of Base1, and if it was not found there, it was searched for in Base2, and so on.

W rzeczywistości jest to nieco bardziej skomplikowane; kolejność rozwiązywania metod zmienia się dynamicznie, aby wspierać kooperacyjne wywołania super(). Podejście to jest znane w niektórych innych językach wielokrotnego dziedziczenia jako call-next-method i jest bardziej wydajne niż super wywołanie występujące w językach pojedynczego dziedziczenia.

Dynamic ordering is necessary because all cases of multiple inheritance exhibit one or more diamond relationships (where at least one of the parent classes can be accessed through multiple paths from the bottommost class). For example, all classes inherit from object, so any case of multiple inheritance provides more than one path to reach object. To keep the base classes from being accessed more than once, the dynamic algorithm linearizes the search order in a way that preserves the left-to-right ordering specified in each class, that calls each parent only once, and that is monotonic (meaning that a class can be subclassed without affecting the precedence order of its parents). Taken together, these properties make it possible to design reliable and extensible classes with multiple inheritance. For more detail, see The Python 2.3 Method Resolution Order.

9.6. Zmienne prywatne¶

„Private” instance variables that cannot be accessed except from inside an object don’t exist in Python. However, there is a convention that is followed by most Python code: a name prefixed with an underscore (e.g. _spam) should be treated as a non-public part of the API (whether it is a function, a method or a data member). It should be considered an implementation detail and subject to change without notice.

Since there is a valid use-case for class-private members (namely to avoid name clashes of names with names defined by subclasses), there is limited support for such a mechanism, called name mangling. Any identifier of the form __spam (at least two leading underscores, at most one trailing underscore) is textually replaced with _classname__spam, where classname is the current class name with leading underscore(s) stripped. This mangling is done without regard to the syntactic position of the identifier, as long as it occurs within the definition of a class.

Zobacz także

Szczegółowe informacje i przypadki specjalne znajdują się w specyfikacji private name mangling.

Manipulowanie nazwami jest pomocne w umożliwieniu podklasa nadpisywania metod bez przerywania wywołań metod wewnątrzklasowych. Na przykład:

class Mapping:
    def __init__(self, iterable):
        self.items_list = []
        self.__update(iterable)

    def update(self, iterable):
        for item in iterable:
            self.items_list.append(item)

    __update = update   # private copy of original update() method

class MappingSubclass(Mapping):

    def update(self, keys, values):
        # provides new signature for update()
        # but does not break __init__()
        for item in zip(keys, values):
            self.items_list.append(item)

The above example would work even if MappingSubclass were to introduce a __update identifier since it is replaced with _Mapping__update in the Mapping class and _MappingSubclass__update in the MappingSubclass class respectively.

Note that the mangling rules are designed mostly to avoid accidents; it still is possible to access or modify a variable that is considered private. This can even be useful in special circumstances, such as in the debugger.

Notice that code passed to exec() or eval() does not consider the classname of the invoking class to be the current class; this is similar to the effect of the global statement, the effect of which is likewise restricted to code that is byte-compiled together. The same restriction applies to getattr(), setattr() and delattr(), as well as when referencing __dict__ directly.

9.7. Przypadki losowe¶

Sometimes it is useful to have a data type similar to the Pascal „record” or C „struct”, bundling together a few named data items. The idiomatic approach is to use dataclasses for this purpose:

from dataclasses import dataclass

@dataclass
class Employee:
    name: str
    dept: str
    salary: int

>>> john = Employee('john', 'computer lab', 1000)
>>> john.dept
'computer lab'
>>> john.salary
1000

A piece of Python code that expects a particular abstract data type can often be passed a class that emulates the methods of that data type instead. For instance, if you have a function that formats some data from a file object, you can define a class with methods read() and readline() that get the data from a string buffer instead, and pass it as an argument.

Instance method objects have attributes, too: m.__self__ is the instance object with the method m(), and m.__func__ is the function object corresponding to the method.

9.8. Iteratory¶

By now you have probably noticed that most container objects can be looped over using a for statement:

for element in [1, 2, 3]:
    print(element)
for element in (1, 2, 3):
    print(element)
for key in {'one':1, 'two':2}:
    print(key)
for char in "123":
    print(char)
for line in open("mojplik.txt"):
    print(line, end='')

This style of access is clear, concise, and convenient. The use of iterators pervades and unifies Python. Behind the scenes, the for statement calls iter() on the container object. The function returns an iterator object that defines the method __next__() which accesses elements in the container one at a time. When there are no more elements, __next__() raises a StopIteration exception which tells the for loop to terminate. You can call the __next__() method using the next() built-in function; this example shows how it all works:

>>> s = 'abc'
>>> it = iter(s)
>>> it
<str_iterator object at 0x10c90e650>
>>> next(it)
'a'
>>> next(it)
'b'
>>> next(it)
'c'
>>> next(it)
Traceback (most recent call last):
  File "<stdin>", line 1, in <module>
    next(it)
StopIteration

Having seen the mechanics behind the iterator protocol, it is easy to add iterator behavior to your classes. Define an __iter__() method which returns an object with a __next__() method. If the class defines __next__(), then __iter__() can just return self:

class Reverse:
    """Iterator for looping over a sequence backwards."""
    def __init__(self, data):
        self.data = data
        self.index = len(data)

    def __iter__(self):
        return self

    def __next__(self):
        if self.index == 0:
            raise StopIteration
        self.index = self.index - 1
        return self.data[self.index]

>>> rev = Reverse('spam')
>>> iter(rev)
<__main__.Reverse object at 0x00A1DB50>
>>> for char in rev:
... print(char)
...
m
a
p
s

9.9. Generatory¶

Generators are a simple and powerful tool for creating iterators. They are written like regular functions but use the yield statement whenever they want to return data. Each time next() is called on it, the generator resumes where it left off (it remembers all the data values and which statement was last executed). An example shows that generators can be trivially easy to create:

def reverse(dane):
    for indeks in range(len(dane)-1, -1, -1):
        yield dane[indeks]

>>> for char in reverse('golf'):
...     print(char)
...
f
l
o
g

Anything that can be done with generators can also be done with class-based iterators as described in the previous section. What makes generators so compact is that the __iter__() and __next__() methods are created automatically.

Another key feature is that the local variables and execution state are automatically saved between calls. This made the function easier to write and much more clear than an approach using instance variables like self.index and self.data.

In addition to automatic method creation and saving program state, when generators terminate, they automatically raise StopIteration. In combination, these features make it easy to create iterators with no more effort than writing a regular function.

9.10. generator wyrażenia¶

Some simple generators can be coded succinctly as expressions using a syntax similar to list comprehensions but with parentheses instead of square brackets. These expressions are designed for situations where the generator is used right away by an enclosing function. Generator expressions are more compact but less versatile than full generator definitions and tend to be more memory friendly than equivalent list comprehensions.

Przykłady:

>>> sum(i*i for i in range(10))                 # sum of squares
285

>>> xvec = [10, 20, 30]
>>> yvec = [7, 5, 3]
>>> sum(x*y for x,y in zip(xvec, yvec))         # dot product
260

>>> unique_words = set(word for line in page  for word in line.split())

>>> valedictorian = max((student.gpa, student.name) for student in graduates)

>>> data = 'golf'
>>> list(data[i] for i in range(len(data)-1, -1, -1))
['f', 'l', 'o', 'g']

Przypisy